بازگشت آزادگان آخرین نوستالژی دهه 60 و جشن ملی بود. در این رویداد ایرانی هایی بودند که آمدند و در یک رویداد دیگر عراقی هایی بودند که رفتند. بیش از 10000 اسیر عراقی به خانه های خود بازگشتند. چرا؟
به گزارش فارس، از 26 مرداد سال 1369 «مبادله اسرائیلی های بزرگ از ایران و عراق» به مدت یک ماه انجام شد و حدود 38 هزار ایرانی به کیشور بازگشتند. از سوی دیگر 40 هزار عراقی بودند که وضعیت آنها در زمان مبادله اسرا چنین بود: «حدود 7500 نفر به طور رسمی و کتبی به صلیب سرخ اعلام کردند که به وطن خود بازنخواهند گشت. 3 هزار نفر اعلام نکردند که برنمی گردند اما برنگشتند».
چرا؟ استدلال او این بود: «ایرانیان به عدالت و عشق کشیده شدند… در اردوگاه ها به مشکلات روحی و جسمی زندانیان توجه ویژه ای می شد و کمیته هایی تشکیل می شد که شامل کمیته فرهنگی، کمیته بهداشت، کار بود. کمیته و غیره از جمله اقدامات کمیته سوادآموزی فرهنگی، حدود 20000 اسیر بی سواد در توسعه اردوگاه های سوادآموزی مشارکت داشتند. همچنین 960 اسیر عراقی حافظ کل قرآن و 6000 جزء از قرآن بودند. همچنین 134 هزار جلد کتاب نیز بین آنها توزیع شد…
کمیته اردوگاه اقدامات دقیقی برای آموزش هزاران زندانی در رشته های نجاری، آهنگری، خیاطی و … انجام داد تا در آینده مهارت پیدا کنند.
کمیته بهداشت و درمان خدمات زیادی را برای اسرای عراقی انجام داد، از جمله اینکه 4725 عینک طبی به آنها تحویل داده شد، حدود 8590 دندان مصنوعی برای زندانیان ساخته شد و 11514 عمل جراحی مانند جراحی چشم برای آنها انجام شد. در مجموع 37 هزار و 180 زندانی برای مداوا به بیمارستان اعزام و از خدمات بهداشتی، ایمنی و درمانی بهره مند شدند.
